6. UYUM PAKETİ

AB Standart Kriter Normları

6. UYUM YASALARI...

Yasa Metni...

15 Temmuz 2003

Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde çeşitli yasalarda değişiklik yapan 6. tasarı, 12 Haziran 2003'de 59. Hükümet tarafından TBMM'ye sevkedildi. Tasarı, 18 Haziran 2003'de Adalet Komisyonu'nda görüşüldü. Komisyonda üzerinde bazı değişiklikler yapılan tasarı, TBMM Genel Kurulu'nun 19 Haziran 2003 tarihli 96. Birleşiminde kabul edildi.

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, 4903 sayılı yasanın 2 maddesini (19 ve 21. maddeler), 30 Haziran 2003'de bir kez daha görüşülmek üzere TBMM'ye iade etti.

TBMM Adalet Komisyonu, iade gerekçesiyle beraber yasayı 10 Temmuz 2003'de tekrar görüştü ve ilk haliyle kabul etti.

Yasanın iade edilen 19 ve 21. maddelerine ilişkin görüşmeler TBMM Genel Kurulu'nda 15 Temmuz'da yapıldı ve maddeler aynen kabul edildi.

4928 sıra numarasını alan yasa, Resmi Gazete'nin 19 Temmuz 2003 tarihli sayısında (Sayı: 25173) yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı çercevesinde; Türk Ceza Kanunu, Vakıflar Kanunu, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri hakkında Kanun, Nüfus Kanunu, İdari Yargılama Usulü Kanunu, Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve yargılama Usulleri Hakkında Kanun, İmar Kanunu, Sinema Video ve Müzik Eserleri Kanunu, Adli Sicil Kanunu, Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve yayınları Hakkında Kanun ve Terörle Mücadele Kanununda değişiklikler yapıldı.

TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşmeler sırasında, Tasarıda yer alan "Türkiye Cumhuriyetinin üye olduğu uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ile bu kuruluşlara üye ülkelerin gözlemcileri ve Hükümet tarafından uygun görülen uluslararası hükümet dışı kuruluşların gözlemcileri, seçimlerin tüm aşamalarını sadece izleyebilirler" şeklindeki hüküm (Tasarı 5. madde) CHP'nin önergesiyle yasa metninden çıkarıldı.

Özcan Güngör

AB Standart Kriter Normları

4. Uyum Paketi tasarı metni

Aralık 2002

Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde çeşitli yasalarda değişiklik yapan tasarı, 3 Aralık 2002'de 58. Hükümet tarafından TBMM'ye sevkedilmişti. Tasarı ile 16 yasanın 31 maddesinde değişiklik öngörülmüştü.

Özcan Güngör

AB Standart Kriter Normları

2. Uyum Paketi tasarı metni

26 Mart 2002

Anayasa'da Ekim-2001'de, Türk Medeni Kanunu'nda da Kasım-2001'de yapılan değişikliklere paralel olarak hazırlanan 2. "Uyum Yasaları" paketi, Bakanlar Kurulu'nca 15 Mart 2002'de TBMM Başkanlığı'na sunulmuştutu. Tasarı, 19 Mart 2002'de Anayasa ve İçişleri Komisyonları, 20 Mart'ta da Adalet Komisyonu'nda görüşülerek benimsendi. Tasarı, 26 Mart 2002'de TBMM Genel Kurulu'nda üzerinde iki değişiklik yapılarak kabul edilmişti.

Yasa, 9 Nisan 2002 tarihli Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.

Yasa, Anayasa'da yapılan değişiklikler ile Türk Medeni Kanununda yer alan hükümlere uyum sağlanması ve Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı çerçevesinde kısa vadede alınması gerekli tedbirlerle ilgili olarak çeşitli yasalarda değişiklik öngörüyordu.

Bu çerçevede,

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nda, (m. 1)
5680 sayılı Basın Kanunu'nda, (m. 2, m. 7)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda, (m. 3)
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nda, (m. 4)
2908 sayılı Dernekler Kanunu'nda, (m. 5, m.7)
2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda, (m. 6, m.7)
2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu'nda, (m. 7)
2845 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'da, (m. 7)

değişiklik yapıldı.

TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşmelerde, tasarının çerçeve 2 ve 5. maddelerinde değişiklik yapılmıştı.

Basın Yasası'nın, her türlü basılmış eserin dağıtımının önlenmesine veya toplatılmasına ilişkin Ek 1. maddesinde düzenleme yapan maddeye, "Atatürk ve inkılap kanunları aleyhine işlenen suçlar" da eklenmişti.

Dernekler Kanunu'nun 4. maddesinde değişiklik öngören Çerçeve 5. maddede yapılan değişiklikle, dernek kurmak için 18 yaş sınırı konulmuştu.

İkinci uyum yasa paketi şu yenilikleri getiriyor:

18 yaşında ve fiil ehliyetine sahip herkese dernek kurma hakkı tanındı. Affa uğramış olsalar bile, bazı suçlardan daha önce hüküm giyenlerin ise dernek kurması yasaklandı. 312. maddeden hüküm giyenler de 5 yıl süreyle bu haktan mahrum edildi.

Dernek, sendika ve meslek kuruluşları amaçları dışında da toplantı ve gösteri yürüyüşü yapabilecekler. Bu toplantıları düzenleme yaşı da 21’den 18’e indirildi.

İşkence ve kötü muamele sebebiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin hükmettiği tazminat, bu suçları işleyen görevlilere ödettirilecek.

Parti kapatmalarda "odak olma" tanımında partiler lehinde düzenleme yapıldı. Ayrıca partilere kapatma yerine Hazine yardımından men cezası verilebilecek.

Basın Kanunu’nda yer alan "yasaklanmış dil" kavramı kaldırılıyor. Suç işleyen basın kuruluşlarının kapatılma süresi de 30 günden 15 güne indiriliyor. Basılı eserlerin toplatılması, basım makinaları ve aletlerine el konulması ise mahkeme kararı ile olabilecek.

Sanık ile avukatının görüşmelerini sınırlandıran madde kaldırıldı.

Kaymakamlara sadece mülki idare amirliği sınıfından olanlar vekalet edebilecek. Jandarma komutanları bundan böyle kaymakamlara vekalet edemeyecek ..

Özcan Güngör

AB Standart Kriter Normları

Avrupa Birliği Ne Zaman Kuruldu?

Avrupa Birliği (AB) 1 Ocak 1958 tarihinde kuruldu. Yirmi yedi üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. 1993 yılında, Avrupa Birliği Antlaşması olarak da bilinen Maastricht Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. 445 milyondan fazla nüfusuyla Avrupa Birliği, dünya ülkelerinin GSYİH’ye (nominal) göre sıralanışında nominal gayrisafi yurt içi hasılasının %30'luk bölümünü oluşturur.

Avrupa Birliği, tüm üye ülkeleri bağlayan standart yasalar aracılığıyla, insan, eşya, hizmet ve sermaye dolaşımı özgürlüklerini kapsayan bir ortak pazar (tek pazar) geliştirmiştir.[4] Birlik içinde tarım, balıkçılık ve bölgesel kalkınma politikalarından oluşan ortak bir ticaret politikası izlenir.[5] Birliğe üye ülkelerin yirmisi, Euro adıyla anılan ortak para birimini kullanmaya başlamıştır. Avrupa Birliği, üye ülkelerini Dünya Ticaret Örgütü'nde, G8 zirvelerinde ve Birleşmiş Milletler'de temsil ederek dış politikalarında da rol oynamaktadır. Birliğin yirmi yedi üyesinden yirmi biri NATO'nun da üyesidir. Schengen Antlaşması uyarınca birlik üyesi ülkeler arasında pasaport kontrolünün kaldırılmasının da arasında bulunduğu pek çok adlî konu ve içişleri düzenlemelerinde Avrupa Birliği'nin payı bulunur.

Geliştirici

AB Standart Kriter Normları

5. Uyum Paketi tasarı metni

5. UYUM YASALARI...

Yasa Metni...

23 Ocak 2003

Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde çeşitli yasalarda değişiklik yapan 5. tasarı, 9 Aralık 2002'de 58. Hükümet tarafından TBMM'ye sevkedilmişdi.

Tasarı, 16 Ocak 2003'de Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu'nda, 20 Ocak 2003'de de Adalet Komisyonu'nda görüşülmüşdü.

Komisyonlarda üzerinde bazı değişiklikler yapılan tasarı, TBMM Genel Kurulu'nun 23 Ocak 2003 tarihli 26. Birleşiminde kabul edilmişti.

4793 sayılı yasa, 4 Şubat 2003 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişdi.

Yasa, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları bakımından muhakemenin iadesi yoluna gidilmesini kolaylaştırıyor.

Özcan Güngör

AB Standart Kriter Normları

3. Uyum Paketi tasarı metni

3 Ağustos 2002

Avrupa Birliği (AB) Genel Sekreterliği'nce hazırlanan, Adalet Bakanlığı'nca son şekli verilen AB'ye uyum sürecinde çeşitli yasalarda değişiklik yapan teklif, 3 Ağustos 2002'de TBMM'de kabul edildi. Yasa, 9 Ağustos 2002'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Teklif, 25 Temmuz'da, TBMM Başkanlığına sunuldu. TBMM Başkanlığı, teklifi, 29 Temmuz'da Tali Komisyon olarak "Anayasa", "Milli Eğitim, Kültür,Gençlik ve Spor", "İçişleri", "Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler" Komisyonlarına, Esas Komisyon olarak da Adalet Komisyonu'na sevketti. Teklif metni 30 Temmuz 2002'de komisyonlarda ele alındı.

Adalet Komisyonu'nda son şekli verilen teklif, 1-2 Ağustos tarihlerinde TBMM Genel Kurulu'nun Olağanüstü Toplantısı'nda görüşüldü.

"Avrupa Birliği'ne Uyum Yasaları" olarak adlandırılan "Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun", 3 Ağustos 2002 tarihinde sabaha karşı kabul edildi. Yasa, 9 Ağustos 2002 tarihli 24841 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, yasanın 9. maddesinin iptali için 14 Ağustos 2002'de, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) de, yasanın 6 maddesinin iptali için, 9 Eylül 2002'de Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.

Yasalaşma süreci ve Anayasa Mahkemesine başvurular ile ilgili bilgiler, "Yasalaşma Süreci"nde yer almaktadır.

Özcan Güngör

AB Standart Kriter Normları

1. Uyum Paketi tasarı metni

Yasa metni

6 Şubat 2002 de TBMM de görüşülmüştü. Gelişmeler Şöyle Olmuştu.

Anayasa'da Ekim-2001'de yapılan değişikliklere paralel olarak hazırlanan ve Bakanlar Kurulu'nca 15 Ocak 2002'de TBMM Başkanlığı'na sunulan "Uyum Yasaları" ile ilgili tasarı, 6 Şubat 2002'de, TBMM Genel Kurulu'nda, üzerinde önemli değişiklikler yapılarak kabul edilmişti.

Yasa, 19 Şubat 2002'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.

Uyum Yasa Tasarısı'nın TCK'nın 159 ve 312. maddelerini düzenleyen hükümleri, 57. Hükümet'te koalisyon ortağı partilerden ANAP ile MHP arasında tartışmalara neden olmuştu

"Mini demokrasi paketi" olarak adlandırılan tasarının Genel Kurul'daki görüşmeleri sırasında koalisyon ortakları, hükümetin kurulmasından bu yana ilk kez kendi hazırladıkları düzenleme konusunda görüş ayrılığına düştüler ve farklı yönde oy kullanmışlardı.

DSP tarafından verilen TCK'nın 159 ve 312. maddeleriyle ilgili özgürlükleri genişletici önergeler, MHP'nin ret oyuna rağmen DSP, ANAP, DYP, AKP ve SP'nin oylarıyla kabul edilmişti

Önergelerin kabul edilmesiyle TCK'nın 159. maddesindeki değişiklikten kısmen vazgeçilerek, devlete ve kurumlarına hakaret suçunun kapsamının genişletilmesi önlendi. Devlet ve kurumlarına hakaret suçunun cezasının üst sınırı 6 yıldan 3 yıla indirildi. Bu maddedeki para cezaları da kaldırıldı. TCK'nın 312. maddesinde en çok eleştirilen "olasılık" kelimesi DSP'nin önergesiyle "tehlike", "kişiler" tanımı "halk" olarak değiştirildi. Özcan GÜNGÖR.

Özcan Güngör